Καλή Βρύση ,εσωτερικό του ναού του Διονύσου
Κάνοντας λόγο για
"απαρχές" της ιστορίας της Προσοτσάνης δεν αναφερόμαστε σε διάφορες
διακοπτόμενες φάσεις κατοίκησης του χώρου κατά την αρχαιότητα, αλλά σε αυτή την
ιστορική φάση κατά την οποία ο οικισμός συγκροτείται με αυτό το όνομα για να
γνωρίσει στη συνέχεια μία συνεχή ιστορία μέχρι τις μέρες μας. Και η φάση αυτή
εντοπίζεται στην ύστερη μεσαιωνική εποχή. Για την ακρίβεια οι πρώτες καταγραφές
περί της Προσοτσάνης σε σωζόμενα ιστορικά τεκμήρια εντοπίζονται σε δύο
βυζαντινά απογραφικά έγγραφα, τα λεγόμενα "πρακτικά", των ετών 1316
και 1341 από το αρχεία της Μονής Ιβήρων του Αγίου Όρους. Παρενθετικά αναφέρουμε
ότι η ιστορία των επιμέρους περιοχών του ελληνικού χώρου κατά τη βυζαντινή εποχή,
ιδίως στα πεδία της οικιστικής, της τοπογραφίας και του πληθυσμού παρουσιάζει
μεγάλα κενά και δεν εύκολη η αποκατάστασή της. Οι πηγές που θα παρείχαν μία
σχετική πληροφόρηση απουσιάζουν, και οι ελάχιστες που σώζονται δεν αποκαλύπτουν
παρά μία αποσπασματική μόνο εικόνα. Η απουσία των πηγών οφείλεται στις δύο
καταστροφές που γνώρισε η βυζαντινή πρωτεύουσα, το 1204 και το 1453, και στην
επακόλουθη καταστροφή των κρατικών αρχείων, σε αντίθεση με άλλες ευρωπαϊκές
χώρες όπου η αδιάλειπτη κρατική συνέχεια από τον Μεσαίωνα μέχρι τις μέρες μας
έχει επιτρέψει και τη διατήρηση των αντίστοιχων αρχειακών τεκμηρίων. Τα
ελάχιστα απογραφικά έγγραφα που σώζονται από την εποχή του Βυζαντίου είναι τα
αντίγραφα που τηρούντο από τους μεγάλους χωροδεσπότες, για την ακρίβεια από τα
μοναστήρια, και είχαν έτσι την τύχη να διασωθούν στα αρχεία τους.
Από τέτοια
έγγραφα πληροφορούμαστε και την ύπαρξη της Προσοτσάνης κατά τις χρονολογίες που
αναφέρθηκαν νωρίτερα. Στα έγγραφα της Μονής Ιβήρων γίνεται αναφορά στο
"αγρίδιον" της Πρισότζιανης ή Προσέτζιανης, ως τόπου όπου είχαν τότε
μετοικήσει πάροικοι της μονής από το Ροδολίβος. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ο
χαρακτηρισμός "αγρίδιον" με τον οποίο δηλώνεται η Προσοτσάνη. Ο όρος
"αγρίδιον" δήλωνε μία ανοίκιστη ή μη μόνιμα οικούμενη αγροτική
περιοχή, και εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται για νέους οικισμούς, στους
οποίους δεν είχε ακόμη αποδοθεί το νομικό καθεστώς του "χωρίου".
Τεκμαίρουμε λοιπόν, ότι η αρχική συγκρότηση της Προσοτσάνης θα πρέπει να
συντελέστηκε τότε, στις αρχές του 14ου αιώνα, μέσα από την εγκατάσταση
αγροτών από άλλα μέρη της Ανατολικής Μακεδονίας,
όπως μας δείχνει το παράδειγμα των χωρικών από τοΡοδολίβος.
Του Κων/νου
Μουστάκα Επίκουρο καθηγητή ιστορίας του Πανεπιστημίου Κρήτης.
(δημοσιεύτηκε
στην εφημερίδα «ΗΩΣ» τον Ιούλιο-Αύγουστο 2010, αρ. φύλλου 58).
Πηγή: www.prosoma.gr
Φωτογραφίες :Δήμος Προσοτσάνης
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου