Ροδολίβος αρχαιολογικά ευρήματα

 

Νομίσματα: ‘θησαυρός’ δεκατριών χάλκινων  νομισμάτων, από τα οποία ένα Φιλίππου Β’ με ΕΜ: κεφαλή νέου ΟΠ: ιππέας (SNG Cop. 581 κε.), ένα Αλεξάνδρου Γ’ με ΕΜ: κεφαλή Ηρακλή ΟΠ: όπλα (SNG Cop. 1034 κε.), οκτώ Αντιγόνου Γονατά με ΕΜ: κεφαλή Αθηνάς ΟΠ: Πάνας (SNG Cop. 1205 κε.), δύο Αντιγόνου 
Γονατά με  ΕΜ: κεφαλή Ηρακλή ΟΠ: ιππέας (SNG Cop. 1214 κε.) και ένα Αιτωλικής Συμπολιτείας με ΕΜ: κεφαλή νέου ΟΠ: αιχμή δόρατος και σιαγόνα αγριογούρουνου (SNG Cop. 29).

Κεραμική: μελαμβαφής κάνθαρος της ομάδας ΠΑ2 με διακόσμηση της κατηγορίας ‘δυτικής κλιτύος’.

250 - 239 π.Χ. (Β. Πούλιος, σύμφωνα με τη χρονολογία ενταφιασμού του ‘θησαυρού’).  

2    .                           Ροδολείβος Σερρών. Οικ. Ν. Μαλιώτου, ταφικό σύνολο.

 

Νομίσματα: ‘θησαυρός’ δεκαοκτώ χάλκινων νομισμάτων μέσα στον κάνθαρο. Πέντε Αμφίπολης, από τα οποία τρία με ΕΜ: κεφάλι Δία(;) και ΟΠ: ταύρο (AMNG, 35, αρ. 36, πιν. ΙΧ,11, από τα οποία ένα είναι επικεκομμένο Πέλλας (AMNG, 94 αρ.5, πιν. XVIII, 29), ένα με ΕΜ: κεφάλι Αρτέμιδος και ΟΠ: δύο τράγοι (AMNG, 35 αρ. 34, πιν. ΙΧ, 9) κι ένα με ΕΜ: κεφάλι Ηρακλή και ΟΠ: λιοντάρι (AMNG,  35 αρ. 37, πιν. ΙΧ, 12). Πέντε Πέλλας με ΕΜ: κεφάλι Ποσειδώνα και ΟΠ: ταύρο (AMNG, 94 αρ.5, πιν. XVIII, 29). Τρία Θεσσαλονίκης, από τα οποία ένα με ΕΜ: κεφάλι Διονύσου και ΟΠ: κατσίκα (AMNG, 120 αρ.15, πιν. XΧΙII, 6, επικεκομμένο πάλι σε Θεσσαλονίκης μάλλον στο AMNG, 119 αρ.11, πιν. XΧIII, 2), ένα με ΕΜ: κεφάλι Διονύσου και ΟΠ: Πήγασος (AMNG, 118 αρ.4, πιν. XΧII, 
22) κι ένα με ΕΜ: κεφάλι Ποσειδώνα και ΟΠ: πλώρη πλοίου (AMNG, 120 αρ.18 και 121 αρ. 22, πιν. XΧΙII, 12-13). Ένα Παρώρειας(;) με ΕΜ: κεφάλι Δία και ΟΠ: αετό (SNG Cop. 253- 255). Τέλος υπάρχουν και τέσσερα νομίσματα φθαρμένα αταύτιστα.

Κεραμική: αβαφής κάνθαρος της ομάδας ΠΔ4.


Ροδολείβος Σερρών 1952, Κάνθαρος Α 414.

Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία

187 - 168/7 π.Χ. (Β. Πούλιος, σύμφωνα με την χρονολογία 
ενταφιασμού του ‘θησαυρού’).

    1 Μουσείο Καβάλας Α 414.

Σωζ. ύψος 0,147 μ. διαμ. χείλους 0,083 μ.

Λείπουν η βάση, τμήματα του σώματος, του λαιμού και του χείλους και τμήμα της μίας λαβής. Συγκολλημένος και συμπληρωμένος. Μελαμβαφής κάνθαρος με διακόσμηση της κατηγορίας ‘δυτικής κλιτύος’.

Πόδι ψηλό κυλινδρικό, σώμα ρηχό, ημισφαιρικό, ευρύ με πλάγιες αβαθείς εγ- χάρακτες ραβδώσεις που διακόπτονται κάτω από τις λαβές, λαιμός ψηλός με κοίλο περίγραμμα, το χείλος στρέφεται προς τα έξω, λαβές μεγάλες, ταινιωτές με αποφύσεις ελαφρώς ανασηκωμένες. Στο λαιμό διακόσμηση της κατηγορίας ‘δυτικής κλιτύος’: γιρλάντα, όπου το στέλεχος αποδίδεται με αραιωμένο εξίτηλο πηλό και οι σταγόνες με επίθετο λευκό χρώμα. Προιον  τοπικού εργαστηρίου  (Χρ. Καλλίνη)6.

                      Ροδολείβος Σερρών. Ταφικό σύνολο.

250 – 239 π.Χ. (Β. Πούλιος, σύμφωνα με το Α.Σ. 36).

Πούλιος 1991, 116, πιν. 66α.

1.             Μουσείο Καβάλας Α 4353.

Υψ. 0,108μ. διαμ. βάσης 0,05μ. διαμ. χείλους 0,074μ.

Ακέραιος. Πηλός κιτρινωπός, επίχρισμα ροδόχρωμο στο άνω τμήμα (τεχνική εμβάπτισης).

Βάση στενή, σχεδόν κωνική με κοίλη κάτω επιφάνεια και μικρή μαστοειδή απόφυση στο κέντρο, σώμα σχεδόν αμφικωνικό χωρίς λαιμό, χείλος ψηλό, ταινιωτό στρέφεται ελαφρώς προς τα έξω. 
Λαβές κατακόρυφες, σχεδόν ταινιωτές ανισομεγέθεις και ανισοϋψώς τοποθετημένες. Κάτω από τη γένεση των λαβών αβαθής αυλάκωση.

Ροδολείβος  Σερρών - Οικ. Ν. Μαλιώτου, τάφος.

187 - 168/7 π.Χ. (Β. Πούλιος, σύμφωνα με την χρονολογία 
ενταφιασμού του ‘θησαυρού’).

*Μάλλον προϊόν τοπικού εργαστηρίου.

Στο γ΄τέταρτο του 3ου αι. π.Χ. (250 – 239 π.Χ.) χρονολογείται, σύμφωνα με ‘θησαυρό’ 
         νομισμάτων, το ταφικό σύνολο του ΠΑ2.35 από το Ροδολείβος Σερρών. Η αμελής κατασκευή του αγγείου και η αδέξια απόδοση της διακόσμησης της κατηγορίας ‘δυτικής κλιτύος’, καθώς και ορισμένες τεχνικές
 ιδιαιτερότητες μας οδηγούν
 στο συμπέρασμα ότι πρόκειται μάλλον για προϊόν τοπικού εργαστηρίου. Συγκεκριμένα, το αγγείο αυτό φέρει ψηλό, κυλινδρικό πόδι, 
σώμα ρηχό με αβαθείς εγχάρακτες ραβδώσεις, οι οποίες φτάνουν έως και το πόδι, ο λαιμός είναι πολύ ψηλός και στενός, με κοίλο περίγραμμα, οι λαβές πολύ μεγάλες με μικρές, ανισομεγέθεις αποφύσεις, ελαφρώς ανασηκωμένες.

Τα τελευταία παραδείγματα της ομάδας αυτής από τη Μακεδονία προέρχονται από ένα ταφικό σύνολο από τη Βέροια, το οποίο σύμφωνα με τους λύχνους που περιείχε, χρονολογείται στα τέλη του
 3ου    – αρχές του 2ου αι. π.Χ.

Ροδολείβος Σερρών 1956, Κάνθαρος Α 4353.

Εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία

ΚΑΛΛΙΝΗ ΧΡΥΣΑΝΘΗ

Ο   ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΟΣ  “ ΚΑΝΘΑΡΟΣ”

ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΣΤΙΚΗΣ ΚΕΡΑΜΙΚΗΣ

ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ

Την άνοιξη του 2006 και στο πλαίσιο των εργασιών της Νομαρχίας Σερρών για την κατασκευή νέας συνδετήριας οδού ανάμεσα στα χωριά Ροδολίβος και Μυρίνη (εικ. 1), αποκαλύφθηκε, στο ύψος του Δομήρου, τμήμα αρχαίου νεκροταφείου
. Πιο συγκεκριμένα, σε έκταση λίγο παραπάνω του ενός χιλιομέτρου και με κατεύθυνση από τα νοτιοανατολικά προς τα νοτιοδυτικά σε σχέση με το σύγχρονο χωριό, εντοπίστηκαν συνολικά σαράντα τάφοι, συγκεντρωμένοι κατά ομάδες σε τρεις θέσεις: τέσσερις στη θέση Υδατοδεξαμενή, είκοσι στη θέση Υδατόπυργος και δεκαέξι στη θέση Μελάγκια
Για την επένδυση και την κάλυψη των κιβωτιόσχημων τάφων χρησιμοποιήθηκαν ασβεστολιθικές πλάκες και επεξεργασμένες αμμόπετρες
2. Όσον αφορά στην προμήθεια των πρώτων υλών για την κατασκευή των κιβωτιόσχημων τάφων στο Δόμηρο, διαπιστώθηκε ότι τόσο ο ασβεστόλιθος, όσο και η αμμόπετρα που χρησιμοποιήθηκαν είναι ντόπια υλικά. Κοιτάσματα  ασβεστολιθικών πετρωμάτων υπάρχουν στους  πρόποδες του Παγγαίου όρους, πάνω από το γειτονικό χωριό Ροδολίβος. Επιπλέον, κατά τη διάρκεια των χωματουργικών εργασιών της κατασκευάστριας εταιρίας για τη διάνοιξη του δρόμου και σε απόσταση ενός μόνο χιλιομέτρου από τη θέση Μελάγκια, εντοπίστηκαν κοιτάσματα αμμόπετρας, όμοιας με αυτής που χρησιμοποιήθηκε για την επένδυση και κάλυψη των τάφων. Το σημείο ήταν ήδη γνωστό στους γεροντότερους, καθώς από εκεί προμηθεύτηκαν δομικό υλικό οι πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στο Δόμηρο μετά τη μικρασιατική καταστροφή
ήταν κεραμοσκεπείς, ενώ κάποτε έμειναν ακάλυπτοι. Δυστυχώς, κάποιοι τάφοι βρέθηκαν διαταραγμένοι ή σε πολύ μεγάλο βαθμό κατεστραμμένοι, ενώ και από τους αδιατάρακτους ορισμένοι αποδείχτηκαν ακτέριστοι3 . Οι κτερισμένες ταφές τοποθετούν τη γενική χρονολόγηση του νεκροταφείου - στην έκταση τουλάχιστον που ερευνήθηκε - σε ένα φάσμα περίπου δύο αιώνων, από τα τέλη του 6ου (εικ. 3) ως τα τέλη του 4ου αι. π.Χ., με την πλειονότητα των κτερισμάτων να χρονολογούνται στον 4ο προχριστιανικό αιώνα4 . Ανάμεσα στα πρωιμότερα ευρήματα συγκαταλέγονται δύο κορινθιακά εξάλειπτρα5 και ακέραιες ή τμηματικά σωζόμενες χάλκινες τοξωτές πόρπες6 , κάποιες με σπονδυλωτή διαμόρφωση (εικ. 4). Σε αρκετές ταφές βρέθηκαν χάλκι να νομίσματα, τόσο μεμονωμένα, όσο και συγκεντρωμένα σε «θησαυρούς»7 , που οδηγούν τη χρονολόγηση μέσα στον 4ο αι. π.Χ. και ως τις αρχές του 3ου. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ασημένιος οβολός Αλεξάνδρου Γ’ (330-328 π.Χ.) κοπής Αμφιπόλεως, ενώ αναγνωρίζονται και χάλκινα νομίσματα Φιλίππου Β΄ (359-336 π.Χ.) και Κασσάνδρου (306-297 π.Χ.). Η πλουσιότερα κτερισμένη ταφή εντοπίστηκε στη θέση «Μελάγκια». Πρόκειται για έναν κιβωτιόσχημο τάφο, προφανώς νεαρής γυναίκας, η οποία ενταφιάστηκε συνοδευόμενη από πλήθος κοσμημάτων και μικρών εργαλείων καλλωπισμού. Την συνόδευαν πέντε ζεύγη αργυρών και χάλκινων ενωτίων8 , έξι χάλκινες πόρπες, ένα αργυρό δαχτυλίδι στη σφενδόνη του οποίου προσαρμόζεται χρυσό έλασμα και κοσμείται με έκτυπη μορφή, περιδέραιο με χάντρες από όστρεα, χάλκινη ωτογλυφίδα και χάλκινη τριχολαβίδα, καθώς επίσης και πήλινη προτομή γυναικείας μορφής. Όλα τα παραπάνω αντικείμενα, αλλά κυρίως το αρυβαλλοειδές ληκύθιο9 που συνόδευε τη νεκρή, τοποθετεί χρονολογικά τον τάφο στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Αξιοσημείωτη είναι και η περίπτωση ενός κιβωτιόσχημου τάφου, όπου διαπιστώθηκε η διπλή ταφή ενήλικης και παιδικής μορφής. Ανάμεσα στα οστά του ενήλικα νεκρού βρέθηκαν τρία ασημένια νομίσματα Θάσου10, που τοποθετούν τον ενταφιασμό του στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. Περίπου μισό αιώνα αργότερα, γύρω στα μέσα του 4ου αι. π.Χ., φαίνεται ότι τα οστά του ενήλικα παραμερίστηκαν για να ταφεί εκεί ένα παιδί, συνοδευόμενο από αρυβαλλοειδές ληκύθιο, χάλκινα περιβραχιόνια, χάλκινο δαχτυλίδι με σφραγίδα και αργυρά ενώτια με μορφή αιγάγρου. Ενδιαφέροντα ευρήματα έδωσε διαταραγμένος κιβωτιόσχημος τάφος, τα κτερίσματα του οποίου τον χρονολογούν στα μέσα του 4ου αι. π.Χ. Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ζεύγος χρυσών ενωτίων που κοσμούνται με λεοντοκεφαλή11.

Από τα πήλινα αγγεία του νεκροταφείου αξίζει να σημειωθούν αβαφής αμφορίσκος, άβαφη οινοχόη, αβαφές λυχνάρι, αρυβαλλοειδή ληκύθια12 (εικ. 5), μελαμβαφής κάνθαρος και μυροδοχείο με επάλληλες λεπτές ερυθρές ταινίες στο σώμα, που χρονολογούν τους τάφους στους οποίους βρέθηκαν επίσης στον 4ο αι. π.Χ. Η συνολική θεώρηση των κτερισμάτων οδήγησε σε μια παρατήρηση, η σημασία της οποίας δεν είναι εύκολο να αξιολογηθεί επί του παρόντος: στο δείγμα των τάφων που ερευνήθηκε διαπιστώθηκε ότι τα λιγοστά κτερίσματα που μπορούν να τοποθετηθούν μέσα στα όρια του 5ου αι. π.Χ. ανήκουν στις αρχές ή στο τέλος του, ενώ, όπως ήδη σημειώθηκε επανειλημμένα, η πλειονότητα των κτερισμάτων χρονολογείται στα μέσα του 4ου προχριστιανικού αιώνα

ΠΗΓΉ .Ε.Μ.Ε.Ι.Σ ΣΕΡΡΩΝ
ΗΛΕΚΤΡΑ ΖΩΓΡΑΦΟΥ
 ΤΑ ΤΑΦΙΚΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΤΩΝ 2006-2008 ΣΤΗΝ ΑΜΦΙΠΟΛΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΥΤΕΡΗ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ