Ηδωνοί, Ηδώνες, Ώδωνες και Ηδωνείς

 
3.15. Ηδωνοί Το όνομά τους, Ηδωνοί, Ηδώνες, Ώδωνες και Ηδωνείς, προέρχεται από το γενάρχη τους Ηδωνό, ο οποίος κατά τη μυθολογία ήταν γιος του Παίονα και αδελφός του Μύγδονος. Από τον Μύγδονα πήρε το όνομα η Μυγδονία. Οι Ηδωνοί με τους Μύγδονες ήταν συγγενείς, διότι κατά τη μυθολογία ο πρόγονος των Ηδωνών, Ηδωνός, και των Μυγδόνων, Μύγδονας, ήταν αδέλφια. «Ηδωνοί, έθνος Θράκης από του Ηδωνού του Μύγδονος αδελφού», μας επιβεβαιώνει ο Στέφανος Βυζάντιος. Γράφει ακόμη ότι «γενάρχης των Ηδωνών θεωρούνταν ο Ηδωνός, αδελφός του Οδόμαντα και Βίστωνα, γιος του Άρη και της νύμφης Καλλιρόης, θυγατέρας του Νέστου». Οι Ηδωνοί κατοικούσαν στην επαρχία της Φυλλίδος. Ήταν από τις διακεκριμένες αρχαίες θρακικές φυλές που κατοικούσαν μαζί με τους Σάτρες, Βύσσους και Πιέρες και άλλες μικρότερες θρακικές φυλές στην περιοχή της Φυλλίδος και του Παγγαίου. Οι Ηδωνοί κατοικούσαν από τον Στρυμόνα μέχρι τον Νέστο και από τις πηγές του Αγγίτη ποταμού μέχρι τα παράλια του Στρυμονικού κόλπου122. Κατοικούσαν στο Παγγαίο και στις περιοχές Φιλίππων και Καβάλας. Ο Στράβων γράφει τα εξής για τις περιoχές όπου κατοίκησαν οι Παίονες, οι Ηδωνοί και οι Βισάλτες: «Παίονες δε περί τον Αξιόν ποταμόν και την καλουμένην διά τούτο Αμφοξίτην. Ηδωνοί δε Βισάλται την λοιπήν μέχρι Στρυμόνος». Οι βασιλείς της Μακεδονίας Τημενίδες, Αλέξανδρος Α΄ κ.ά. κατέκτησαν πάντως μια λωρίδα της Παιονίας κοντά στον Αξιό, μέχρι τον Στρυμόνα ποταμό διώχνοντας τους Ηδωνούς. Το επιβεβαιώνει και ο Θουκυδίδης (ΙΙ.99): «Και πέραν Αξιού μέχρι Στρυμόνος την Μυγδονίαν καλουμένην Ηδώνος εξελάσαντες νέμοντες». Ένα άλλο τμήμα κατοίκησε στη Σιθωνία της Χαλκιδικής και ονομάστηκαν Σίθωνες, καθώς και στη Θάσο, η οποία παλαιότερα σύμφωνα με τον Ησύχιο ονομαζόταν Ηδωνία: «Ηδωνές η Θάσος το πάλαι», επειδή παλαιότερα κατοικούσαν Ηδωνοί, αλλά διώχθηκαν τον 7ο αιώνα π.Χ. από τους Παρίους αποίκους. Οι Ηδωνοί μέχρι την εποχή της υποταγής τους στους Μακεδόνες ήταν διαιρεμένοι σε μικρά αυτόνομα κρατίδια, όπως όλοι οι Θράκες, με δικούς τους βασιλείς, από τους οποίους αναφέρουμε: α) Ο Λυκούργος, γιος του Δρύαντος, που φιλονίκησε με τους θεούς, ήταν βασιλιάς των Ηδωνών της περιοχής του Παγγαίου και κατεφέρθη εναντίον της λατρείας του Διονύσου, αλλά τιμωρήθηκε αυστηρά. Τον έπιασε τρέλα και έκοψε τα πόδια και τα χέρια του παιδιού του, νομίζοντας ότι κλάδευε κλήμα 122 Σαμσάρη, ό.π., σ. 63-65. 66 Κυρ. Παπακυριάκου 3.14. Κρηστωναίοι Οι Κρηστωναίοι ήταν απόγονοι των Πελασγών που κατοικούσαν στη Θεσσαλία. Μετακόμισαν και εγκαταστάθηκαν ΝΔ του όρους Δύσωρο στον Λαχανά με προέκταση δυτικά μέχρι τις πηγές του Εχέδωρου (Γαλλικού) ποταμού και ανατολικά μέχρι τη Χαλκιδική. Κυρίως κατοικούσαν νότια του Στρυμόνα στην περιοχή του Δυσώρου. Κατά τον Θουκυδίδη (IV.109) ήταν Πελασγοί μετανάστες από τη Θεσσαλία Λήμνο, με το όνομα Τυρρηνοί. Πρωτεύουσά τους ήταν η Κρηστώνα. Αυτήν άλλοι την τοποθετούν στην Ξηλούπολη, άλλοι στα υψώματα του Λαχανά και μερικοί στο Κιλκίς. Καταλήφθηκε από τους Παίονες. Το όνομα Κρηστονία, Κρηστονική και Γρηστωνία αποδίδεται σε κάποιο γενάρχη τους Γράστο, κατά τους προϊστορικούς χρόνους. Στους Περσικούς πολέμους αποτελούσαν ένα κράτος με τους Βισάλτες με κοινό βασιλέα, χωρίς να προέρχονται από την ίδια φυλή. Στην εκστρατεία των Περσών το πεζικό του Ξέρξη προχωρούσε διά της Παιονικής και της Κρηστωνικής χώρας προς τον Γαλλικό ποταμό. Κρηστωναίοι κατοικούσαν και στον Άθω της Χαλκιδικής121. Την Κρηστωνία, όπως και τη Βισαλτία, τις κατέλαβε κατόπιν μάχης ο Αλέξανδρος Α΄ των Μακεδόνων, ο φιλέλλην. Οι κάτοικοί τους αφομοιώθηκαν στο μακεδονικό κράτος. Λάτρευαν το θεό Μάμερτον που ταυτίζονταν με το θεό Άρη των Θρακών. Στη ρωμαϊκή εποχή η Κρηστωνία συγχεόνταν με τη Μυγδονία. Από την πόλη Κορτώνη, που βρισκόταν βόρεια των Τυρρηνών της Ιταλίας, αναζήτησαν μερικοί εκεί και την πόλη Κρηστώνα. Είναι λάθος και σύγχυση από τους Τυρρηνούς (Πελασγούς), που ζούσαν συγχρόνως ως μετανάστες και στις δύο χώρες. Όλοι οι ιστορικοί εντοπίζουν την Κρηστώνα από τη χερσόνησο του Άθω και άνω στο όρος Δύσωρο μέχρι τον Γαλλικό ποταμό. Έκοψαν δικό τους ασημένιο νόμισμα με πολεμιστή και πήγασο. Οι Κρηστωναίοι, για να σωθούν κατά την προέλαση διαφόρων φυλών, κατέφυγαν στα βουνά. Για να συντηρηθούν επιδίδονταν σε ληστρικές επιδρομές. Μιλούσαν ιδιόρρυθμη στην προφορά γλώσσα και ντύνονταν με μία ιδιαίτερη δική τους εθνική ενδυμασία. 121 Ηρόδοτος, VΙΙΙ.116 και VΙΙ.124. Ασημένιο νόμισμα Κρηστωναίων 68 Κυριάκου Παπακυριάκου Ιστορία του νομού Σερρών κατά την Αρχαιότητα 69 3.17. Σάτρες Οι Σάτρες και οι Βύσσοι κατοικούσαν στην κορυφή της περιοχής του Παγγαίου. Ήταν θρακική φυλή. Ήταν σκορπισμένοι στις χιονοσκεπασμένες κορυφές των βουνών του Παγγαίου, του Μενοικίου, της Ροδόπης και έφταναν μέχρι και πέραν του Αίμου. Σώζεται από το όνομά τους το χωριό Σάτρες. Η προέλευση του ονόματός τους έχει πολλές εκδοχές: α) από τους Σάτυρους (Σάτρες), επειδή λάτρευαν φανατικά τον θεό Διόνυσο που είχε πιστούς ακολούθους τους Σάτυρους∙ β) από τη αλβανική λέξη satr=μάχαιρα, επειδή όλοι τους ηταν μαχαιροφόροι∙ γ) από την περσική λέξη satra=χρυσός, επειδή κυρίως ασχολούνταν με τη εξόρυξη χρυσού από τα όρη στα οποία κατοικούσαν126. Ο Ηρόδοτος (VΙΙ.111) γράφει για τους Σάτρες ότι δεν έγιναν υπήκοοι κανενός ποτέ. Από όλους τους Θράκες μόνον αυτοί εξακολούθησαν να μένουν ελεύθεροι, γιατί κατοικούσαν σε ψηλά, σκεπασμένα με δάση και χιόνια βουνά και ήταν άριστοι στις πολεμικές τέχνες. Αυτοί είχαν υπό την επίβλεψή τους και το μαντείο του Διονύσου, που βρισκόταν πάνω στα ψηλά βουνά: «Εισί τα πολεμικά άκροι. Σάτραι ουδενός των ανθρώπων υπήκοοι εγένοντο, αεί εόντες ελεύθεροι μούνοι Θρακών». ’Ηταν φιλελεύθερος λαός. Ποτέ δεν προσκύνησαν τους Πέρσες και δεν υποτάχθηκαν σ’ αυτούς. Δεν παραχώρησαν ποτέ γη και ύδωρ στους Πέρσες και ούτε προετοίμασαν τρόφιμα για το στρατό του Ξέρξη. Αναφέρει ακόμη ότι οι Σάτρες στο όρος Παγγαίο υπηρετούσαν στο μαντείο του Διονύσου: «Το δε μαντήιον τούτο έστι επί των ορέων των υψηλοτάτων, Βύσσοι δε των Σάτρεων εισί οι προφητεύοντες του ιερού, προμάντις δε η χρέωσα καθ’ άπερ εν Δελφοίσι και ουδέν ποικιλότερον». Κατά τη διάβαση του περσικού στρατού από τη Μακεδονία, ο Ξέρξης προσπέρασε από τα δεξιά του ψηλού μεγάλου βουνού Παγγαίου, όπου «οικέουσι τε γαρ όρεα υψηλά, εν τω χρύσεά τε και αργύρεα ένι μέταλλα, τα νέμονται Πιέρες τε και Οδόμαντοι και μάλιστα Σάτραι»127. Στην εκμετάλλευση των μεταλλείων του χρυσού και αργύρου του Παγγαίου πρωτοστατούσαν οι Σάτρες. Ο Θουκυδίδης (ΙΙ.96) τους αποκαλεί ορεινούς μαχαιροφόρους, αυτονόμους Θράκες. Από την απομόνωση και τη διαβίωσή τους στα δασωμένα χιονισμένα βουνά οι Σάτρες έγιναν άγριος και ληστρικός λαός. Διακρίνονταν όμως στην πολεμικότητά τους. Κατατάσσονταν πολλές φορές ως μισθοφόροι ή εθελοντές στο στρατό των άλλων θρακικών φυλών και είχαν τα καλύτερα αποτελέσματα σε αποφασιστικές μάχες. Ήταν πολύ εξοικειωμένοι από τη φύση και τη ζωή τους με τον πόλεμο και τις επιδρομές εναντίον κάθε εχθρού. Hταν πολεμικό- 126 Ηρόδοτος, VII.111-112. 127 Ηρόδοτος, VII.112. 68 Κυρ. Παπακυριάκου αμπελιού. Ο Δίας τον τύφλωσε και οι Μαινάδες τον καταδίωξαν. Κατασπαράχθηκε από τα σαρκοβόρα άλογα του Παγγαίου όρους123. β) Ο Γέτας ήταν βασιλιάς των Ηδωνών προ του 500 π.Χ. Βρέθηκαν αργυρά εξάδραχμα και δεκάδραχμα νομίσματα του 520 ως 480 π.Χ., με την επιγραφή «ΓΕΤΑΣ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΗΔΟΝΕΩΝ». Εικονίζεται στο νόμισμα ένας όρθιος γυμνός γενειοφόρος με πέτασο άνδρας ανάμεσα σε δύο βόδια που βαδίζουν124. γ) Ο Πιττακός ήταν βασιλιάς των Ηδωνών της περιοχής Φυλλίδος με πρωτεύουσα τη Μύρκινο. Ήταν φίλος των Αθηναίων όταν οχύρωσαν την Ηιόνα με αρχηγό τον Θουκυδίδη. Οι αντίπαλοί του ήταν φίλοι των Σπαρτιατών. Οι Σπαρτιάτες οχύρωσαν την Αμφίπολη με αρχηγό τον Βρασίδα και οργάνωσαν με το γιο του Πιττακού Γοάξιο και τη γυναίκα του Βραυρώ συνωμοσία. Τον δολοφόνησαν το 424 π.Χ. Η Μύρκινος προσχώρησε στους Σπαρτιάτες125.

Ιστορία του νομού Σερρών κατά την αρχαιότητα

Κυριάκου Παπακυριάκου

View Insights

0 Post Reach

1Άρης Ζαϊμης